تلاش ها برای کاهش ســرقت معمولا شــامل مجموعه ای از عکس العمل هایی اســت که از ســـوی پلیس و سازمان های متولی مبارزه و مقابله با جرم صورت می گیرد. زیرا بسیار سخت اسـت که یک عکس العمل اثـرگذاری زیادی در این امـر داشــته باشــد. برهمگان به اثبات رسیده اقدامات امنیتی در کاهش سرقت موثر است چرا که نصب دوربین ها و تجهیزات هرچند هزینه های زیادی برای دولت ها دارد ولی بازده خیلی خوبی در کاهش جرایم دارند. بعضی از این راهـبردها ممکن است که در مسئله بکار آید. اما این نکته بسیار مهم است که عکس العمل ها و راهبردهای مناسب با شرایط مسئله خود را به درستی همسو کند و هر عکس العمل را بر اساس یک آنالیز قـابل قـبــول مــورد قضاوت قرار داد. چرا که در اغلب موارد یک راهبرد مؤثر اســتفاده از چندین عکس العمل متفاوت است . عکس العمل هایی که فقط به اجرای قانون می پردازند تأثیرات خیلی کمی در کاهش یا حـل مـسئله دارند. بر این اســاس آنچه در این مقاله آمده هرگز خود را نباید محدود به یک اقدام برای کاهش جرم ســرقت کنیم بلکه ترکیبی از اقدام بایستی صورت گیرد تا آمار جرم سرقت کاهش یابـد.
یکی از مزایای خریدار ضایعات در محل کمک مستقیم و غیرمستقیم به کارکنان زحمت‌کش شهرداری میباشد. با این کار بسیاری از زحمات کارکنان کمتر شده و هزینه و منابع انسانی کمتری برای زدودن چهره شهر از ضایعاتی که هم اکنون قابل استفاده نیستند اما با تفکیک و بازیافت صحیح که توسط خرید ضایعات انجام می‌پذیرد، صرف میشود.
کاهش سرقت ، پلیس ، تجهیزات ، راهبرد مؤثر
۷
ســال نهم
١. استادیار گروه کشف جرایم دانشگاه علوم انتظامی امین biabanigh@yahoo. com. بشهمـاـراه ر ۹۳۶۸
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 8)
مقدمه
مجرمان هم در سطح ملی و هم در سطح بین الملل ، در حال بهره بـرداری از فـنآوری بـرای گسترش و دستیابی به منابع و افـزایش تـاثیر جـنایات خود هســتند. اما دولت ها در مقابل با اســتفاده از روش های مختلف تلاش دارند اقدامات مجرمین را یا ناکام بگذارند و یا نقشــه مجرمانه را به حداقل کاهش دهـند. لذا بـا اســـتفاده از تجهیزات و راهبردهای مختلف طرح های پیشــگیرانه را به اجـرا مـی گذارند و تاکنون به اثبات رســیده یک اقدام به منظور پیشگیری از جرم کافی نبوده اما تاثیرگذار است ولی اقدام ترکیبی بیشترین تـاثیر را در کـاهش جـرم دارد. به عنوان مثال اگرچه سرقت از منازل در سال های گذشته کـاهش یافته است اما بعضی از راهبرهای پلیس مانند دیده بانی و گشت زنی هدفمند در محله ها و سخت تر کردن موقعیت سـرقت مـوفقیت هـای خوبی در کاهش سرقت داشته است .
مثلا در امریکا با وجود کاهش زیاد در گـزارشات سـرقت از منازل ، بعد از دستبرد زدن دومین جرم رایج در ایالات متحده است که ١٨ درصد از کل جرایم را شامل می شود. این موضوع در انـگلستان ١٣ درصـد اسـت . اما درصد حل پرونده های سرقت از منازل همچنان پایین است که در امریکا ١٤ درصـد و در انـگلستان ٢٣ درصـد است . در میان جرایم مهم ، سرقت از منزل کمترین درصد حل پرونده را دارد. اغلب تحقیقات (در حدود ٦٥ درصـد) اطـلاعات یا مـدارک مناسبی در خصوص جرم ندارند که همین باعث سخت شدن حل پرونده می گردد. بـدلیل اینـکه خانه هایی که مورد سرقت قرار می گیرند پوشش مناسبی ندارند، ضررهای مـالی اسـاسی و آسـیب های جدی روحی از عوارض این جرم می باشــند. اما از نگاه دیگر موضوع جرم و اندازه شـــهرها ارتـباط نزدیکی دارد به گونه ایی که ارتباط میان
جرم و اندازه شهر در کشورهای در حال توسعه بـا سـه عـامل زیر (تیبایجوکا،١٣٩٤: ٣٧). تبیین می شود:
١. اول : چرخه جرم در شهرهای بزرگ تر بیش تر می باشد. این امـر بـه دلیل تمرکز بیش تر افراد ثروتمند است که فرصت های بیشتری را برای انـجام جـرم هـای مختلف فراهم می سازند و بازار بزرگتری از فروش کالاهای دست دوم سرقتی وجود دارد.
٢. دوم : شــانس دستگیری مـجرمان در شـــهرهای بـزرگتر کمتر است ؛ زیرا در شهرهای بزرگ ، زمان کمتری صرف اجرای قانون می شــود و یا ســـطح کـمتری از همکاری اجتماعی با پلیس وجود دارد، همچنین نیاز به تعداد بیشتری افسر پلیس است .
٣. سوم : بالاخره اینـکه شـهرهای بزرگتر پتانسیل بیشتری برای ارتکاب جرم دارند.
در این مقاله نگارنده تلاش دارد بـا تـوجه به مطالعات صورت گرفته در کشورهای مختلف در خـصوص چـگونگی کـاهش آمار ســرقت از تجارب آنها، شــیوه ها و اقـدامات عـملی در کاهش جرم سرقت بهره برداری لازم را بنماید.
بر این اساس از تجارب کشورهای مختلف بهره گـرفته شـده از جمله ؛ امریکا، استرالیا، برزیل ، دانـمارک در زمـینه سرقت مـنزل و از تـجارب کـشور آلمان برای کاهش سرقت خودرو اسـتفاده کـردیم .
۸
ســال نهم تاثیر اقدامات امنیتی در کاهش سرقت
بهــار ۹۶ در ســال ٢٠١٦ طرحی در کشــور بـرزیل اجـرا شــده و نتیجه آن مشخص شــده که هـر چه میزان اثرگذاری
شـماره ۳۸
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 9)
فـناوری هــای مراقبتی وحفاظتی از قبیــل : حـفاظ هـای پنجره ، قفلهای اضافه ، آلارم هــا وحفاظ های الکتریکی ، دوربین های مدار بســته ، نگهبان شـــخصی ، سـگها و یا ترکیبی از این موارد باهم بیشتر بـاشد مـی تـواند در کاهش آمار سـرقت مـسکونی تاثیر بیشتری داشته اسـت . بـر این اساس در طرح مذکور آمده تکنولوژی به تنهایی نمی تواند آمار ســرقت را کاهش دهد امـا تـرکیبهای مطمئنی از فناوری ها، ممکن اســت کـاهش دهـنده آمار سـرقت بـاشند.
تـرکیبی مثل : حفاظ های الکـتریکی و آلارمها و به همراه نگهبان شــخصی تاثیر زیادی در حدود ١٠٪ در کاهش آمار ســرقت از اماکن و منازل دارد ولی اگر به تـرکیب ذکـر شــده ، سگ نگهبان نیز اضافه شـود تـاثیر ١٠ درصـدی درکـاهش ســـرقت به ٨٦٪ می رسـد. دراین طـرح ، شــش اقدام احتیاطی جهت پیشگیری از سرقت مورد مطالعه
قرار گرفته که عبارتند از:
١. استفاده از قفلهای اضافه بـرای درهـا و پنـجره ها.
٢. استفاده از حفاظ های آهنی یا چوبی در جـلو یاپشـت درهـا و پنـجره هـا.
٣. فـنس (حفاظ ) الکتریکی ، یک دیوار یا فنس حداقل با ٢ متر ارتفاع ، سیم خاردار ویا آلارم الکترونیکی .
٤. استفاده از دوربین مدار بسته .
٥. نگهبان خصوصی ویا گیت کنترل .
٦. استفاده از سگ .
حســب تحقیقات بعمل آمده در این گزارش ، کمترین احـتمال ســرقت در مواردی است که اقدامات امنیتی و حفاظتی ذکر شــده به صورت توامان و ترکیبی اســتفاده شود، البته دولت برزیل اجباری برای بکار بردن این اقدامات ترکیبی پیشــگیرانه قرار نداده ولی افرادی که اهمیت بـیشــتری بـرای اشیاء گرانبها و وسایل زندگیشان قائلند این اقدامات را انجام و از نتایج مثبت آن نیز برخوردار خواهند شد١.
یک مطالعه در انگلستان نشان داده اگر پلیس ضمن پیگیری های کشف سرقت های جاری ، هشدارهای لازم جهت تکرار نشــدن آن بـرای قـربانیان را گســترش دهد می تواند در افزایش میزان رضایتمندی مردم بسیار موثر باشد.
در سال ٢٠٠٢ در دانمارک ، حدود ١١ تا ١٣٪ از موارد نقض قانون ، سرقت است و این جرم هزینه هـای مـالی و احساســی زیادی را بر مردم و مالباختگان وارد مـی آورد. بـه طوری که تعداد ٢٨٥٤٠ مورد ســرقت از ویلاها،
٧٠١٧ مورد سرقت از آپارتمانها، ١٠٢٥٥ مورد سرقت از گاراژها و زیر زمینها و ٧٣٢٢ مورد سرقت از خانه های شــخصی و ٦٣٨ مورد ســایر ســرقتها ثبت شــده کـه در مـجموع ، تعداد ٥٣٧٧٢ مورد یعنی ١١٪ از کـل جـرایم دانمارک در آن ســال را که ٤٩١٠٢٦ مورد بوده اســت را شــامل شده است . این آمار در مقایسه با سایر کشورها بســیار بالا بود و در بین ١٧ کشــور صنعتی که توسط ســازمانهای بین المللی مورد مقایسه قرار گرفتند، بـعد از
اسـترالیا، رتبه دوم را داشت : ۹
ســال نهم
بهــار ۹۶
(٢٠١٦)The Impact of Private Precautions on Home Burglaryand Robbery in Brazil,Journal of Quantitative Criminology. ١شماره ۳۸
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 10)
/
که البته دلیل این آمار بالای سرقت بخاطر امنیت و حفاظت پایین خانه های دانمارکی ها در آن سالها بوده است .
تحقیقات موسسه مردم شناسی آمریکا نشان دادکه رابطه مـستقیمی بـین اعتیاد و بـیکاری ، با سرقت وجود دارد پس اگر این دو عامل ازبین روند بسیاری از سرقتها کاهش خواهند یافت لذا باید پس از آنالیز دقیق ، راهکارهای مـفیدی ارائه گردد، بررســیهای موسســات تحقیقاتی دانمارک که روی سن ٨٥٦ نفر از سارقین انجام شـد نـشان داد کـه ٩٤٪ آنها مرد هســتند و ٥٤٪ از ســارقین ، زیر ٢٥ ســال و ٧١٪ از سارقین زیر ٣٠ سال سن دارند. که در
شکل زیر قابل مشاهده است :
/
۱۰ گروههای تحقیقاتی شـروع بـه مصاحبه با تعداد ١٠٥ نفر از سارقین دستگیر شده نمودندو مشخص شد ٣٣٪
ســال نهم از این ١٠٥ سـارق در سـال گـذشته کمتر از ٥ مورد سرقت انجام داده اند، ٢٨٪ از سارقین بیان نمودند که ١١ تا
بهــار ۹۶ ٢٩ مورد ســرقت در ســال گـذشــته انجام داده اند و ٧٪ از ایشان بیش از ٥٠ مورد سرقت را درسال بیان نمودند.
شماره ۳۸
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 11)
برخی نیز بـســیار پرکار بودند، حتی تـعدادکمی گـزارش دادند که در هرماه ٥٠ فقره ســرقت انجام می دادند یعنی درحدود ٧٠٠ مورد درســال ، هرچند باورش مشــکل اســت ولی گاهی در بازداشت نگهداشتن یک سارق ، تاثیر بسیار زیادی در کاهش آمار سرقت یک ناحیه داشت .
تقریبا همه مصاحبه شـوندگان ، انگیزه و هدف خودرا ازسرقت ، کسب درآمد برای زندگی و یا برای تهیه مواد مخدر بیان کردند و عده کمی نیز انگیزه های انتقام از دوست دختر و یا کارفرمای قبلی شان عنوان نمودند.
اقدامات عملی که پس از بـررسی هـای فراوان توسط دانمارک انجام شد عبارتند از:
١. هشــدار یا آژیر ســرقت : که ممکن است قایل شنیدن و یا بی صدا باشند، زمانی که بیصدا هستند به مرکز پلیس و یا سایر مکانهای حفاظتی وصل هستند.
٢. ســخت کردن هـدف بـرای ســارقین : این اقدام شامل اقدامات فیزیکی پیشگیرانه است که در مکانهایی که پتانســیل بالایی برای ســرقت دارند انجام می شود. از قبیل مقاوم سازی درها وپنجره ها، قفلها و بکاربردن تجهیزات ایمنی وضـد سـرقت ویا معطل کننده برای سارقین .
٣. استفاده از مخبرین محلی : که بسیار در جهت اقدامات سریع پلیس موثر واقع شد.
٤. نشاندارکردن اشیاء و وسایل قیمتی : این مورد نیز بسیار موثر واقع شد در این اقدام اشیاء قیمتی از جـمله جـواهرات و یا وســـایل گرانقیمت دیگر دارای کد شــدند کـه بـا آن کـد، مشــخصات مالک بدست می آمد لذا اموال حتی بعداز سرقت نیز قابل ردیابی بودند.
٥. نشــاندادن حضور صاحب خانه بصورت مجازی : برای این مـورد از وســـایلی اســـتفاده شد که در فاصله های زمانی مختلف ، با قـطع و وصـل کردن برق ، چراغهای خانه و رادیو و تلویزیون را خاموش و روشــن کند و یا پارک کردن خودرویی در پارکینگ ، زمانی که صاحب خانه حضور ندارد و یا هر اقـدام دیگـری کـه نشــانگر حضور ساکنینی در خانه باشد.
٦. اســتفاده از دوربین مدار بســته : این اقـدام هم در پیشــگیری از جرم ســرقت موثر است و هم در ردیابی و شناسایی مجرمین تاثیر به سزایی دارد.
٧. رفع موانع و بهبود دید: مانند هـرس کـردن درخـتان و یا برداشــتن هر مانعی اســت که باعث کاهش دید روی محل شود زیرا وقتی مـکانی در پوشـشی فرو رود و از دید مخفی باشد برای سرقت مناسب می شود.
٨. محدود کردن دسترســی به محیط های مســکونی : مـی تـواند از طـریق نصب حفاظ پنجره و یا استفاده از نگهبان در مناطق مسکونی می باشد.
اقدامات انجام شـده و مـداومت بـر آنها و کنترل مجرمین واقدامات فرهنگی انجام شده در جهت رفع بیکاری و اعتیاد در این کشور باعث شـده تـا شـاهد روند نزولی آمار سرقت باشیم به طوری که آمار سرقت مسکونی درسال
٢٠١٤ به ازای هـر ١٠٠٠٠٠ نـفر جمعیت ٦٥٢/٤ مورد می باشــد. و آمار کلی ســرقت نیز در این کشور با روندی ۱۱
نزولی در سـال ٢٠١٤ بـه ١٢٣٢/٨ مـورد به ازای هر ١٠٠٠٠٠ نفر جمعیت این کشور می باشد١. ســال نهم
(٢٠١٦)The nature and prevention of residential burglary . ١بشهمـاـراه ر ۹۳۶۸
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 12)
اما در ســال ٢٠٠٥ پروژه ای با عـنوان "کـاهش ســرقت " در عمل در شــهرهارتل پول انگلستان انجام شده ، در این شــهر که ٣٥٠٠ خانوار ســاکن دارد، طرحی آزمایشی در سـال ٢٠٠١ بـه اجـرا درآمد با هدف کاهش سرقت ، بدین منظور موسسه ای تشکیل شد تا پس از بررسی همه جانبه شـرایط ، راهـکارهایی اساسی را بتوانند در زمینه کاهش سرقت ارائه دهند دلیل انتخاب این شهر برای مطالعه این بودکه اقـدامات مـتنوع و گـسترده ای در زمینه کاهش ســرقت در این شــهرانجام شد که موثر واقع شدند. در این شهر کوچک ، دو سال قبل از شروع این طـرح ،
٦١ ســـرقت بـه ازای هر ١٠٠٠ خانوار درســال وجود داشت . این موسسه پس از بررسی های فراوان به این یافته هـا دسـت یافت : یک سرقت موفق نیازبه یک مجرم با انگیزه و توانایی کافی ، با دسترسی به خانه ای حاوی کـالاهای بـا ارزش و قابل تبدیل ســریع به پول و یا مواد مخدر را دارد. پس برای پیشــگیری از ســرقت باید این عـوامل را از
مـیان برداشت . اقداماتی که باید انجام شود عـبارتند١از:
١. اول ، اقـداماتی جـهت کاهش انگیزه مجرم برای ارتکاب به جـرم (بـرنامه هایی فرهنگی برای تغییر مسیر جوانان از ســرقت ): عبارت بودند از تلاش دولت برای پرکردن اوقـات جـوانان در راههای ســازنده و ترغیب آنها در راهـهای ســـازنده با پیامـهای مـثبت در مـورد پیشــگیری از جرم و پیش رفتن به سمت شـهروند خـوب شدن ، این اقدامات مرکب بودند از گذاشتن جلسات شبانه و فعالیتهای در فضای باز و استفاده از مـکانهای ورزشـی به عنوان نقاط کانونی . سرپرســت انـجمن ایمنی پلیس و مرکز مشــاوره آنـان از مـدارس دیدار می کردند و علاقه در جوانان بـتدریج زیاد شـد، به طوری که بیش از ٢٠٠ جوان در جلسات شبانه و٥٠ مرکز فعالیت و ورزش در فضای باز حضور مـی یافـتند.
گام بعدی ، راهنمایی و درمان مـجرمین جـوان بـود که این اقـدام در قـالب دوره هایی برای شناســایی و تـوســعه شـــخصیتی مجرمین جوان در محلی خاص برگزار شــد. هدف از این دوره ها تشویق برای یادگیری فعال ، به مـنظور بـالا بردن ســطح آگاهی و به چالش کـشــیدن نـگرش ها و بـالابردن ارزشـــهای رفـتاری آنهاست . از راهنمایــی مراکز ورزشـــی نیز بــرای کار با این جوانان هدف و علاقمند کردن آنهــا برای طی این دوره ها استفاده شد.
٢. دومـ ، اقـداماتی جهت پیشگیری و مشکل سازی دسترسی بـه مـوقعیت ارتـکاب بـه جـرم بود.
این اقدامات بـا هـدف کاهش تعداد و تکرار ســرقتها انجام شــد. این موارد شامل توصیه هایی برای ایمن سازی و بالا بردن امـنیت مـنازل بـود از قبیل : قفلهای ضد سرقت جدید برای درهـا و پنـجره هـا، فـنس هـا، چـراغهای امنیتی و تایمرها برای خاموش و روشن کردن چراغها و رادیو و تلویزیون منازل خالی .
٣. سوم ، اقداماتی با هدف کاهش عواید حاصل از سرقت برای مجرمان ، بوسیله کاهش قابلیت فروش اجناس مسروقه بـرای آنها.
۱۲ اما بر اساس آنچه در بالا پرداخته شد، چهار اقدام برای پیشگیری موقعیتی و مشکل سازی دسترسی سارقین
ســال نهم
1 . Prevention and Community Safety an International JournalCrime,Burglary reduction in ac-
بشهمـاـراه ر ۹۳۶۸ (٥٢-٤١ ,(٢) ٧ ,٢٠٠٥ Crime Prevention and Community Safety: An International Journal )tion,
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 13)
به اهداف ( منازل ) انجام شد که عبارتند از:
١. نصب دروازه بـرای کـوچه ها: مســئله دسترســی سارقین به مکانهای هدفشــان از طریق کوچه ها از طریق گذاشــتن دروازه در، ورودی های کوچه ها محدود شــد تا به راحتی نتوانند تردد نمایند و کنترلی روی آنها باشــد. این دروازه ها قـابلیت بـلند شــدن از سطح زمین را داشــتند تا خودروها بتوانند عبور کنند و یک در کوچک هم داشــتند برای عبور افراد پیاده . مشــکلاتی ســر راه اجرای این بخش از طرح وجود داشـت کـه مهمترین آنها موانع قانونی بـرای بـستن کوچه ها بود که باعث ایجاد تاخیر در اجرای این طرح گردید.
٢. انواع مختلف مشکل سازی هدف که در بالا در بخش اقدامات پیشگیرانه توضیح داده شد.
٣. توسعه اجـتماعی : شـهروندان محلی در این خصوص پس از یک پروسه آزمـون و مـصاحبه پذیرفته شدند، این افراد از ساکنین قدیمی محلی بودند که دارای تجربه در زمینه توسعه اجتماعی نیز بودند. این افراد نقش رابط را بین مدیران پروژه و گروههای مختلف مردم و سازماندهی آنان بازی می کردند.
٤. آمــوزش و آگاهــی دادنـ : بـدین منظور، کمپینی به منظور دادن آگاهی و آموزش عمومی به منظور کاهش دادن تعداد قربانیان راه اندازی شــد، اقدامات این کمپین شــامل : روز شاد و سرگرم کننده برای خانواده ها، هفنه پیشــگیری ازجرم ، خبرنامه ، بازدید از مدارس و تـوزیع بـســته های ارتـقاء امنیت و. . . بود. که اقدامات ذکر شده در این بخش ، ارتباط تنگاتنگی با سایر اقدامات ذکرشده دارد.
مجموعه اقدامات انجام شـــده در شــهر مورد آزمایش باعث شد که سرقت ها از تعداد ٢٢٣ سرقت در دو سـال قـبل یعـنی ســال ١٩٩٨، به تعداد ١٤٥ در دوســال بعداز اجرای این طرح (سال ٢٠٠٣) رسید. یعنی ٣٥٪ کاهش را نشان داده است (ولش و فارینگتون ،٢٠٠٨).
این طرح در چندین شـــهر از کـشــورهای آمریکا و انگلستان انجام شده ، کاهش ٥٠ درصدی را نشان می دهد.
پس نمی توانیم به عـنوان یک اقـدام و الگـوی واحد برای همه جرایم از آن استفاده کنیم . برای مثال برای بررسی سرقت خودروها از پارکینگها، استفاده از دوربـین مدار بسته موثرتر است تا بهبود روشنایی محیط و یا حفاظ های امنیتی ، هرچند کـه این عوامل هم در موفقیت اینـ طـرحها بی تاثیر نیستند.
راهبردهای تکرار قربانی شدن
تحقیقات مداوم ، نشــان داده اندکه یکی از بهترین راههای پیش بینی خطر قربانی شــدن در آینده ، مطالعه و بررسی سوابق قبلی (مورد جرم واقع شدن ) است . بر طـبق همین موضوع ، راهبردهای تکرار قربانی شدن ، با نگاه پیشگیرانه روی کسانی انجام می شود که قبلا حداقل یکبار قربانی شده اند.
این راهبردها قربانی را قادر می سازد تا جلو تکرار قربانی شدن مـجدد خـود را بگیرد، تعدادی از آنها عبارتند از:
١. مواردی که محیط را برای مجرم ناامن می کند مثل دوربین مدار بسته ویا نظارت محیطی . ۱۳
٢. مواردی که انجام جرم را برای مجرم سخت می کند مثل مقاوم سـازی در و پنـجره ها. ســال نهم
٣. و مواردی که سود و پاداش حاصل ازجرم را برای مجرم کم کند مثل محافظت و یا برداشتن اشیاء و کالاهای بهــار ۹۶
شماره ۳۸
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 14)
گران قیمت از دسترس سارقین .
این راهبردها بطور انکارناپذیری موقعیتی هستند(پیشـــگیری کـننده از پیش آمدن موقعیت ارتکاب به جرم ) و می توانند پایه و اساس برنامه ریزی اقدامات یک کشور باشد.
بســیاری از بررســی ها به این صورت انجام می شود که در سطح یک ناحیه انجام می شود سپس نتایج حـاصله در سـطح کـشور یا یک منطقه بزرگتر محاسبه می شـود.
اقـداماتی کـه کشــورهای مختلف در زمینه پیشــگیری موقعیتی از جرم انجام می دهند مقادیرگوناگونی دارد مثلا در اســترالیا یا ســایر کشورها نسبت به امریکا و یا بریتانیا، مطالعات و ارزیابی هـای کـمتری در این خـصوص انجام گرفته اســت . و در مقایســه بین دو کشوری که بـیشترین مـطالعات را در زمینه پیشگیری موقعیتی از جرم داشــته اند یعنی بریتانیا و آمریکا، بریتانیا بیشــترین هزینه و وقت را صرف مطالعه در زمینه پیشگیری موقعیتی از جـرم انـجام داده اسـت وتاثیر بیشتری داشته است .
دلایل این گوناگونی در نتایج اخذ شده از اینگونه مـطالعات ، در کشورهای مختلف ، متفاوت می باشد که ازآن جمله می توان به تفاوت در طبیعت کشــورها، تفاوت در سیاســت های مـلی ، در زیرســـاخت هـای تشویقی برای مشــارکت در کار و یا بودجه در دســترس برای اجرای اقدامات پیشــگیری مـوقعیتی از جـرم را اشاره نمود. البته اقدامات درخصوص جرایم مختلف ، نتایج متفاوتی را نشان می دهد و بیشترین تاثیر را روی سرقت داشـته اسـت .
امـا بطورکلی اقداماتی که در بالا به آنها اشاره شد باعث کاهش جرایم شـده انـد (ولش و فـارینگتون ،٢٠٠٨).
پیشگیری از سرقت با راهبردهای پیشگیرانه موفق
موسســه جرم شناسی اســترالیا در خصوص چگونگی کاهش جـرم و راهـهای پیشـگیری از سرقت راهبردهای پیشــگیرانه موفق را برگزید و اغلب بر این پایه اســتوار هستندکه بتوانند فرصتهای پرخطر را از سارقین بـگیرند و یا کـاهش دهند١.
١. وقوع ســرقت های مســکونی غالبا به افراد فرصت طلب نسبت داده می شـود. بـسیاری از خـانه ها در استرالیا به هدف مناســبی برای این دســته از مجرمان تبدیل شده اند و این بیانگر وجود تـعداد زیاد کـالاهای بسیار ارزشمند و قابل حمل درخانه ها ناشی می شود و تعداد زیادی از خانه ها کـه در طـول روز خـالی هستند و نیز تعداد زیادی از خانه های در محله های پرتردد قرار دارند و بسیاری از نقاط ورودی مثل در و پنجره هـا کـه در دسترس هستند. توسط سارقین برنامه ریزی نشده انجام می شوند. به همین خـاطر راهـبردهای پیشـگیرانه موفق اغلب بر این پایه استوار هستند که بتوانند فرصتهای پرخطر (موقعیتهای مناسب برای سرقت ) را از سارقین بـگیرند و یا کـاهش دهـند.
٢۱۴. با این حال ، برخی تحقیقات نیز نشــان می دهد که تعدادی از بزهکاران نـیز حـرفه ای هســتند و به صورت
ســال نهم کاملا حســاب شــده "case" یا همان محل اقامت / خانه را که قرار اســت دسـتخوش سـرقت قرار دهند در
بشهمـاـراه ر ۹۳۶۸ سایت بانک جهانی www. KNOEMA. com
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 15)
موارد متعدد قبل از ارتکاب جرم بـررسی کـرده و زیر نظر می گیرند. تعدادی از فرصتها و عوامل پرخـطر کـه
در بـالا ذکرشد عبارتند از:
- حضور پوششهای مناسب برای بـزهکاران (ازجـمله علفزارهای بلند و درختان ) دراطراف منزل .
- نقاط ورودی محافظت نشده مثل درها و پنجره هایی کـه قـفل نشده اند.
- نزدیک بودن بـه مـحل تجمع یا اقـامت بـزهکاران کـه بتوانند کالاهای مسروقه را بسرعت به آنـجا مـنتقل کنند و یا نزدیکی به محلهای حمل و نقل عمومی که بتوانند سریع محل را تـرک کـنند.
- علاوه بر این ، همانطورکه قبلا ذکر شـد، خانه هایی که بـرای مـدت قابل توجهی خالی در طول روز بـاشند بـرای مجرمین جذاب ترند. چون آمارها در سال ٢٠١١ حاکی از آن است که اکثریت سرقتهایی کـه در شـهر نیوساوت ولز اتفاق افتاده بین روزهـای کـاری هـفته یعنی دوشــنبه تـا جـمعه و در ســاعتهای بین ٦ صبح تـا ٦ عـصر بوده اند یعنی همان تایمی که بیشتر مردم سر کارند و منازل آنها خالیست .
بـا درنـظر گرفتن طیف وسیع مجموعه ای از عوامل پرخـطر مـرتبط با سـرقت مـنزل ، نـیاز به بکارگیری راهبرد چـند وجهی متشــکل از چند ســازمان و ترکیبی از راهبردهای موقعیتی و اجتماعی و شناخت عوامل پرخطر مرتبط با محل هـای هـدف ، می باشــد. پس شناخت موقعیت و مجرم امـیدوارکننده تـرین مـوارد عـوامل جـهت دستیابی به کـاهش جـرم هستند. یک بخش مهم از این فرایند حل این مسایل راهبردیست و بالا بردن ظرفیت جامعه برای مقابله و دادن پاســخ مـناســب بـه عـوامل پرخطر سرقت می باشد. لذا طیف وسیعی از اقـدامات عـملی وجـود دارنـد کـه سـاکنین و یا صاحبخانه می توانند برای کاهش خطر ابتلا به سرقت منزل می توانند انجام دهند و در استرالیا
بکار گرفته شدند ازجمله :
١. از همه ابزارآلاتی که ممکن است مجرم جهت ورود بـه منزل از آن استفاده کند محافظت و کنترل شود(مثل قفل بر و. . . ).
٢. پوششهای گیاهی انبوهی که نزدیک مناطق پرخطر سرقت منزل هستند ساماندهی و کوتاه شوند.
٣. نشــان دادن ملک شبیه حالتی که ســاکنین در آن هـستند(در هـنگامیکه صاحب خانه از منزل دور است ) برای مثال صندوق پســت بطور منظم جمع شــود و یا از کلیدهای برق تایمر دار که در فواصلی لامپ ها را خاموش و روشن می کند.
٤. محدود کردن امکان ورود سارق با اسـتفاده از در و پنـجره های ایمن .
٥. نصــب موارد امنیتی اضافی مانند دوربین ها، حســگرهای نوری و سیســتمهای هشــدار دهنده و به روز نگهداشتن آنها.
٦. توجه به بافت محلی و شــناخت عـواملی مـثل توزیع جغرافیایی مختلف و تجزیه و تـحلیل مـدام روشــهای
جدید سارقین و به روز بودن در این عرصه . ۱۵
٧. اقدامات کنترل دسترســی شــامل تشویق فعالانه و یا نصب وسایل و دســتگاه های امنیتی بهبود یافته به ســال نهم
نمایندگی از ســـاکنان ، در مـطالعات مختلفی که دراین خـصوص انـجام شــد در همه موارد نشان داده شد که بهــار ۹۶
شماره ۳۸
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 16)
اقدامات کنترل دسترســی شامل نصب موانع و بسته شــدن خیابان ، نصب دروازه قفل شونده در کوچه ها و یا نصب و راه اندازی دستگاه های امنیتی اثرات فوق العـاده ای در کـم شدن آمار سرقت ها داشته است .
٨. نصب دوربین ها و سنسورهای نوری و یا حرکتی به صورتهای محسوس و نا محسوس .
بسیاری از این اقدامات با حمایت دولت برای کاهش سرقت در این کشور انجام گرفته که بـسیار نـتیجه بخش بـوده اســت و فقط در موارد بســیار محدودی باز هم ســرقت ها تکرار شده اند که آن هم بخاطر عدم اجـرای دقیق و اصولی موارد امنیتی توســط صاحب خانه و یا بی دقتی در کار گـذاشــتن صـحیح دسـتگاه ها و ابزارآلات امنیتی بوده است . البته در این میان ، دولت از ذینفعان کلیدی نیز کمک گرفته است و مهمتر از همه اینـکه دولت مـحلی توانسته نقش رهبری و نظارتی در حصول اطمینان از پاسخ هماهنگ و سریع به سرقت مسکونی را ارائهـ نـموده و بـطور خاص ، همکاری بسیار نزدیکی با پلیس داشته باشد که مجموع این عوامل توانسته در سال ٢٠١٤ میزان ســرقت مـســکونی را در استرالیا به ٤٦٥/٨ مورد در ازای هر ١٠٠٠٠٠ نفر از جمعیت کشور برساند. اما اقدامات مشــابه در کشــور کـانادا بازده بسیار بیشتری داشـته بـه طوری که سرقت این کشور در سال ٢٠١٤ فقط ٢٥٩/٧ مورد به ازای هر ١٠٠٠٠٠ نفر از جمعیت آن کشور شده است ١.
کاهش آمار سرقت وسایل نقلیه
ازســال ١٩٩٥ تلاش جدی آلمان برای کاهش آمار ســرقت وســایل نقلیه موتوری شـروع شد به این ترتیب مقرر شــد که درتمام وســایل نقلیه جدید فروخته شــده درآن کشــور، اعم از خودروهای ســبک و سنگین و موتورسیکلت های گازی و دنده ای باید قطعه ای الکترونیکی بنام ایموبلایزر نصب شود. این تـصمیم بـخشی از طرح جامع پلیس این کشور بود که در اواخر سال ١٩٩٤ تصویب شده بود. این اقدام زمانی شروع شد که چهار سال پس از اتحاد دوباره آلمان شــرقی و غربی و فروپاشــی اتحاد جماهیر شوروی ، آمار سرقت وسایل نـقلیه مـوتوری در آلمان بطور غیر منتظره و بشدت افزایش یافت .
درســال ١٩٩٣ هفته نامه های Focus و Der Spiegel گزارش کردند که هر ٤ دقیقه یک وســیله نقلیه موتوری و در طول یک ســال ١٣١٤٠٠ دســتگاه در این کشور به سرقت می رود یکسال بعد، پلیس آلمـان طـرح جامعی برای کاهش آمار ســرقت به تصویب رســاند. در نقطه شروع فرض بر این بودکه علاوه برسرقت هایی که برای تفریح و یا حمل و نقل انجام می شــود درصد بیشــتری ازموارد بـه فـعالیت هـای سازمان های جنایی منتسب بـاشــد. این اقـدامات پیشـــگیرانه بر پایه آنالیز کاملی که روی روشهای جاری انجام سرقتها انجام شده بود، استوار بود. که شــامل اشــکال مختلف سرقت و دستکاری شماره هـای شـناسایی خـودرو٢ بود و نیز سرقتهایی که در پی آن ، خودروها به سوی بـازارهای اروپای شـرقی قاچاق می شد.
۱۶ در همه حال ، اهداف پلیس ، ایجاد محیطی ناامن برای مجرمان به منظور کاهش تعداد ســرقتها، بازداشــت
ســال نـهم ١. این مـوارد کـه در زیر ذکر شده از این سایت استخراج شد:www. lawnet. ir
بشهمـاـراه ر ۹۳۶۸ ٢. (VIN: Vehicle Identification Numbers)
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 17)
مجرمان و در نهایت کاهش آســـیب های اقتصادی بود. اقدامات انجام شــده فراوان بودند از آن جمله می توانیم اقدامــات مکانیکــی ماننــد بهبود امنیت برای درهـا، شـیشــه هـا، قفل هــا و چرخ ها و. . . بود. و در ســال ١٩٩٥ ایموبلایزرهای الکتریکی پیشنهاد شده روی کـلیه وسـایل نقلیه نصب شدند. ولی ناوگان خودروهای موجود تحت تاثیر این مورد قرار نمی گرفت . پلیس با این حال ، اقدامات پیشـــگیرانه خـود را ادامـه داد. در کنار اقدامات ملی و بین المللی پلیس ، همکاری ها با شرکت های خودرو سـاز، شـرکتهای بـیمه ، شرکتهای لیزینگ ، مقامات گمرکی و دفاتر صدور مجوزها نیز باید افزایش یابد.
شــرکتهای بیمه قـبل از این مـوضوع , شـــرایط بیمه ای خود را برای اینکه کمتر خسارت بیمه سرقت پرداخت کنند تغییر داده بودند. این تصمیم بـر این اســـاس گرفته شــده بود که بر آورد می شــد بین ٢٠ تا ٣٠ درصد ســرقت های وســـایل نـقلیه تـوســط صاحبان همان خودروها برای فریب و اخذ خسارت از شرکتهای بیمه انجام می شد.
توســعه ایمـوبلایزرها را نـیز می توان از ســال ١٩٩٣ دانست زمانی که برخی کارخانجات خودرو ساز شروع به نـصب سـیستمهای الکـتریکی روی خودروها نمودند که امروزه از آنها به عنوان نسل اول ایموبلایزرها یاد می شود.
آنها به سادگی جـریان سـیستمهای اصلی خودرو از جمله (احتراق ، سوخت رسانی و استارت الکتریکی ) را مختل می کردند و البـته غـلبه بـر آنها توسط سارقین نیز آسان بود. به هرحال از سال ١٩٩٥ یعنی سه سال قبل از اتحاد اروپا، نـصب ایمـوبلایزرهای الکـترونیکی جدید روی تمام وســایل نقلیه تولید شــده اجباری شــد، برخلاف نسل اول ایمــو بـلایزرها، نـســل جدید به صورت الکترونیکی موتور خــودرو را کنترل می کند و تا زمانی که ایموبلایزر فعال باشــد بـهره بـرداری از واحد الکترونیکی کنترل کننده موتور خودرو و اســتارت را مهار می کند. ایموبلایزر الکـترونیکی اسـاســا ســرقت وسیله نقلیه را بدون داشتن کلید مـربوطه ، غـیر مـمکن می سازد. در جدید ترین نسل از ایموبلایزرها بـا اسـتفاده از اجزای خودروهای مختلف یک سیستم امنیتی پیچیده و مطمئن ایجاد شده است .
طبق اطلاعات ثـبت شـــده از جرم و جنایت در بازه زمانی پانـزده ســـاله در آلمان تـعداد سـرقتهای وسـایل نقلیه موتوری به ٢٩١٤٣ مورد رسید یعـنی در فـاصله سالهای ١٩٩٣ تا ٢٠٠٨، بیش از ٨٥٪ کاهش یافت و اطلاعات شرکتهای بیمه ای نیز حاکی از این مطلب اسـت کـه خسارت پرداخت شده در این خصوص از ٨٠٠ میلیون یورو بـه ١٧٥/٧ میلیون یورو کاهش یافته اسـت ١.
چـشم اندازهای مرتبط با تاثیر ایمـوبلایزرهای الکـترونیکی
کارخانه شــورولت در ایالات متحده آمریکا در ســال ١٩٨٠ روی خودروهای مــدل کوروت خود ایموبلایزر الکترونیکی نصب مـی کـرد که آمار سرقت این خودرو بـسیار پایین آمـد. ولی آمـاری که در سال ١٩٩٧ مـنتشر شـد حکایت از بالا رفتن ســـرقت خـودروهای دارای ایموبلایزر داشــت و این نشان می داد که ایموبلایزرهای استفاده ۱۷
شده کارایی خود را از دست داده اند و سارقین بـر آنـها غلبه کرده اند. ســال نهم
١. www. KNOEMA. com . ر. ک بـشهمـاـراه ر ۹۳۶۸
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 18)
آنـالیز اولیه سرقتهای وسـایل نـقلیه در اسـترالیا هم انجام گرفت کـه نتایج مثبتی را برای آنها به بار آورد، از سال
١٩٩٢ که نصب ایموبلایزر طبق قانون اســترالیا اجباری شـــد در سـال ٢٠٠٠، ٣٢٪ از خودروهای استرالیا مجهز به این دســتگاه بـودند و گـزارشــی کـه در سـال ٢٠٠١ از سـوی شورای ملی کـاهش سـرقت وسایل نقلیه منتشر شد آمار سرقت در خودروهای مجهز به ایموبلایزر، یک در هر ٣٠٤ اعلام شد درحالیکه سرقت در خـودروهای فـاقد این تـجهیزات ، یک در هر ١٩٣ گزارش شــده اســت که نتیجه مـثبتی مـی بـاشد. در ضـمن شـواهد زیادی یافـت شد که نشــان داد تاثیر بیشــتر این طرح بر کاهش ســرقت های فرصت طلبانه (سرقتهایی که در اثر غفلت صاحبان خودروها و اســتفاده ســارقین فرصت طلب از این فرصتها انجام می شـــود مثلا به بخوبی کلید خودرو را بدست می آورد ویا از آن کپی برداری می کند) در برابر سرقتهای حرفه ای مشاهده شده است .
در یک ارزیابی که در بریتانیا برای سنجش اثر بخشی کار گذاشتن ایموبلایزر در سال ٢٠٠٣ انـجام شـد، سن خودروها را موثر در سرقت آن درنظر گرفتند که این موضوع را بر پایه نظریه ای که در سال ١٩٩٨ ارائه شده بود، بنا گردیده بود این نظریه معتقد بود که خودروهای جدید با امنیت بالا، منجر بـه تـغییر مســیر ســارقین فرصت طلب از سمت این خودروها به سمت خودروهای مدل پایین تر، بزرگتر وبا امنیت کمتر شده است . چندی بعد وقتی گزارش های سـرقت کـامیون های جدید با عمر یک یا دوسـال دادهـ شد، نظریه پردازان به این نتیجه رسیدند که ســارقین شــیوه کارشان را تغییر داده اند برای مثال برای دور زدن ایموبلایزر، ابتدا سوییچ خودرو را سرقت و بدنبال آن ، خودرو را می ربودند. درسـال ١٩٩٤در آلمـان یک بررسی همه جانبه مـبتنی بـر روشهای شناخته شده سرقت انجام شدکه سرقتها تا آن زمان را در ٤ دسته اصلی طبقه بندی کردند.
١. اولین دسته عبارتست از سرقت و دستکاری و تغییر شماره های شناسایی خودرو، این نوع سرقت به صورت سازمان یافته وبـا روشـهای پیچیده انجام می شود و تغییر ارکان خودروها نیز بصورت بسیار ماهرانه ای انجام می شود به این صورت که شماره های شناسایی اوراق مالکیت یک خودروی غیر مسروقه که به نحوی ازبین رفته اســـت ( مـثلا ســوخته و یا در تـصادف شــدید از بین رفته است ) را بر روی یک خودروی مسروقه پیاده می کنند و این عمل به اصطلاح ، سند نمره کردن نـام دارد.
٢. دســته دوم ، ســرقت خودرو و سپس قاچاق خودرو به سمت اروپای شرقی اسـت این نـوع سـرقت بیشتر در نواحی نزدیک مرز و در شــب انجام می شــود چون قبل از اینکه پلیس متوجه شــود، سارقان ، خودرو را از مرز خـارج نـموده اند.
٣. دسته سوم ، سرقت خودروهای اجاره ای و لیزینگی است به این صورت که مجرمان در زمـان اجـاره خـودرو، از کلید اصلی خودرو کپی تهیه می کنند و بعد از عودت دادن وســیله نقلیه ، در فرصتی مناســب براحتی و بـا همان کلید تهیه شــده آنرا ســرقت می کنند. به این نوع سرقت چون از یک قـرارداد لیزینگ سوء استفاده
۱۸ مـی شـود، اصطلاح حقوقی اختلاس ١ نامیده می شود.
ســال نهم ٤. آخرین گروه مربوط به مطالبات جعلی از بیمه هاســت به این ترتیب که صاحبان خودروها با ترتیب دادن
بشهمـاـراه ر ۹۳۶۸ ١ . embezzlement
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 19)
یک سرقت ساختگی ، مجددا وجه خودرو را از شرکت بـیمه دریافت می کردند.
با شروع طرح جامع پلیس آلمان و نصب ایموبلایزرها، اقدامات آگاهی بخش در این خصوص توسط رسانه ها اطلاع رســانی گردید پس گروه های جوانی که برای تفریح و ســرگرمی خودرو سرقت می کـردند، هـدفهایشان را عوض کرده و به سمت خودروهای عمومی و دارای امنیت کمتر رجوع کردند پس باید یک افزایشی در ابتدا در آمار اقدام به سرقت مشاهده می شد.
بر اساس داده های آماری از تعداد کل سرقتهای وسایل نقلیه در سـالهای ١٩٨٧ تـا ٢٠٠٩ را در آلمان مشاهده می شــود، بین ســالهای ١٩٨٧ تا١٩٩٢ سهم سرقتهای عادی از٩/٣٪ به ٦/٤٪ کاهش یافته . در سال ١٩٩٣ که پلیس همه ١٦ ایالت آلمان را پوشش داد، افزایشی در تعداد سرقتهای عادی از ٨٦٥٩ به ١٢٨٩٥ مورد ملاحظه شد. از١٩٩٣ نه تنها تـعداد سـرقتهای عادی ، بلکه اقدام برای سرقتهای عادی نیز نسبتا کاهش یافته است . توسعه ســرقتهای ســازمان یافته وخشــن با یک کاهش از ٦٥٣٣٨ مورد در ١٩٨٧ به ٥٨٩٣٦ مورد در١٩٨٩و بدنبال آن ، افزایش به ١٠٢٢٨٦ مورد در ســال ١٩٩٢ همراه بـوده کـه بـعد از آن در ســال ١٩٩٣ یک دفعه نزدیک به ٢ بـرابر شـــده و بـه ٢٠١٩٤١ رســیده که با شروع اقدامات پیشگیرانه از آن سال به بعد شروع به کاهش نموده است با بررســی اعداد و ارقام تاثیر اقـدامات جـامع پلیس آلمـان در کاهش چشــمگیر آمار سرقتهای عادی و سرقتهای خشن و سـازمان یافـته را شاهد بودیم .
پیشگیری موقعیتی و کاهش آمار جرایم
بورس و جانســون در خصوص پیشــگیری موقعیتی ١ در زمینه پیشگیری و کاهش آمار جرایم ؛ نتیجه مـطالعه
خـود را در این چـند مورد خلاصه نموده اند٢:
١. ســخت کردن شــرایط برای ارتکاب بـه جرم ( از طریق مشکل سازی اهداف ، کنترل دسترسی ، غربالگری و کنترل خروجی ها، منحرف کردن مســیر مجرمین و هدایت آنها در مـســیرهای جـایگزین و کـنترل ابزارها و سلاحها).
٢. افزایش ریسک ارتکاب به جرم و ناامن کردن محیط بـرای مـجرمین ( بوسیله افزایش نظارت رسمی ، کمک به حفاظت طبیعی ، گسترش قیمومیت و استفاده از مدیران اماکن ).
٣. کاهــش مزایــا و عـواید حـاصل از جـرم (با پنهان کردن اهداف ، ازبین بردن اهداف ، شناســایی اموال ، ایجاد اختلال در بـازار آنـها، ازبـین بردن زمینه انتفاع مالی مجرمین ).
٤. کاهش تحریکاتی که ممکن اســت باعث تســریع جرم وجـنایت شـــود (بـا کاهش سرخوردگی ، اجتناب از
1. situational prevention
K. J. Bowers and S. D. Johnson. The publication of Springer Science+Business Media New .۹٢س۱ــال نهم
York: What Works in Crime Prevention and Rehabilitation. Chapter 4. DOI 10. 1007/978-1-
بهــار ۹۶
٤_٥-٣٤٧٧-٤٩٣٩ شماره ۳۸
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 20)
اختلافات وخنثی سازی فشار همسالان ).
٥. حذف بـهانه هـایی که ممکن اســت مجرم برای توجیه اقدام جنایی خود بیاورد (با تنظیم قـوانین و مـقررات ، ارسـال دستوالعملها، هشدارهایی برای بیداری وجدان افراد، کنترل مواد مخدر و الکل ).
ازمهمترین راههای کاهش آمـار جـرایم ، بخصوص ســرقت که موضوع بحث ماســت ، پیشگیری از پیش آمدن
موقعیت ارتکاب به جرم اسـت کـه ابـزار مختلفی دارد ازجمله :
١. روشــنایی خیابانها: شامل اقداماتی در خصوص نصب وسایل روشنایی در گذرگاه هایی است که پیش از این فـاقد نـور در شــب بودند و یا بهبود و افزایش نور مکانهایی که نیاز بیشــتری به نور دارنـد. تـحقیقاتی کـه در ســال ٢٠٠٨ توســط ولش و فارینگتون روی اثر روشــنایی معابر در کاهش جرم انجام شد، کاهش جرایم را بطور متوســط نـشــان داد (ولشـ و فـارینگتون ،٢٠٠٨). بر طبق این یافته ها که در کشــورهای آمریکا ( شــهرهای آتلانتا، میلواکی ، فورت ورث و کـانزاس ) و انـگلســتان (شهرهای بریستول ، بیرمنگام ، دادلی و اســتوک ) انجام شــد تقریبا در همه شــهرهای مورد مطالعه ، نصب تجهیزات و یا بهبود وضعیت روشـنایی مـعابر و خیابانها تاثیر مثبتی در کاهش آمار جرایم و بخصوص سرقت تا ٢١٪ را داشته است . اثـر کـاهندگی این عامل در جرایم در انگلســتان بیشــتر از آمریکا نمایان بـوده اسـت . جـالب اینجاست که بهبود روشــنایی معابر، علاوه بـرکاهش آمـار جرایم در شــب تا حدودی توانسته آمار جرایم را در روز نیز کاهش دهد که دلیل آن بدرســتی مـشــخص نـیست ، شاید بخاطر سخت تر شـدن شـــرایط ارتکاب بـه جـرم و نـقل مکان مجرمین از آن منطقه باشد.
٢. نظارت بـر مـناطق عمومی : استفاده از دوربین های مداربسته ، خود، یکی از راههایی است که ممکن اسـت احـتمال وقوع جرم را در مکانهای عمومی کاهش دهـد، عوامل دیگری نیز وجـود دارد کـه از آن جمله می توان نظارت یا پایش تـوسط جـمعیت یک محیط ، نظارت اعمال شده توسط ماموران نگهبانی و امنیتی و یا نظارت اعمال شــده توسط مـدیران امـاکن را اشــاره نمود. که این اشکال دیگـر از انـواع نـظارت ، نیز توسط مـحققین مـورد بررسی قرار گرفته اسـت . مـامورین نگهبانی و امنیتی نقش مهمی درکاهش جرم در مکانهای عمومی دارنــد و اغلب دیده می شــود که نـقش پلیس هـای خصوصی را ایفا می کننــد. مدیران امـاکن نـیز می تـوانند نـقش مـهمی در مســایل امنیتی حوزه تـحت نظارت خود داشــته باشند داشته باشند و با اتخاذ تصمیمات و هماهنگی های خاص در مواقع لزوم و در بخشــهایی کـه لازم اســـت می توانند بسیار مفید واقع شـوند کـه از جـمله این مـســائل مـهم می تواند مـوضوع تـلاش برای کاهش ســرقت در آن مکان باشد. این مدیران اماکن ممکن اســت حتی رانندگان اتوبوس ، پارکبان ها و یا رانندگان قـطار نـیز بـاشــند. در این میان واژه ای تحت عنوان نظارت طبیعی ١ نـیزمطرح مـی شـود کـه عـبارتست از اینـکه ، مردم عادی این توانایی را دارند که بر محیط
۲۰ اطراف خود نظارت کنند و این بطور طبیعی بخشی از فعالیت روزانه آنها باشد، این مطلب به عنوان نظارت
ســال نهم همگانی نیز مـطرح می شــود و زمانی تحقق پیدا می کند که همه افراد جامعه در هر شــغل و جایگاهی که
بشهمـاـراه ر ۹۳۶۸ 1. Natural Surveillance
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 21)
هستند، در قبال جامعه و امنیت آن احساس مسئولیت کنند و از کنار مسائل سوء که مشاهده می کنند بـه ســـادگی نگذرند. این مســئله ممکن است نیاز به ایجاد طرحهای تشویقی برای افرادی که در این راه موفق می شوند نیز داشته باشد و می تواند مفید واقع شود (ولش و فارینگتون ،٢٠٠٨).
٣. دوربین و کاهش جرم : نـصب دوربـین ها در فضاها و موقعیت هایی که نظارت کافی بر روی آنها نیست و یا مشکل است و این امکانات نظارتی می تواند از اقدامات مجرمین جلوگیری و یا به تشخیص و پیگیری جـرم و جـنایت کمک کند. در واقع این اقدام یکـی از مـهمترین راههای پیشگیری موقعیتی از جرم ، از راه افزایش ریسک برای مجرمین می باشد. مطالعات سیستماتیک زیادی دراین خصوص انجام شده روی دوربین های مداربســته ای که در مکانهای مختلفی نصب شده بـودند مـانند(پارکینگ ها، مراکز شـهرها، در وسـایل حمل ونقل عمومی و یا در مناطق مسکونی عمومی ) و بر اثربخشی آن روی جرایم مختلفی سنجیده شد که تقریبا همه آنها روند نزولی را نشــان داده اند. بطور کلی نتایج بررســی های مختلف نشان می دهـند کـه استفاده از دوربین های مدار بسته یک روش امیدبخش و موثر در کاهش جرم می باشد که این مطلب وابستگی زیادی به نوع جرم دارد، اصولا این اقدام اثر کاهشی زیادی روی جرایم خودرویی دارد، اما در جلوگیری از جرایم خشــن و تجاوز به عـنف ، اینـطور نبوده اســـت . درسالهای اخیر که استفاده از دوربین های مدار بسته افزایش یافته پیشــرفتهای بســیار خوبی در زمینه کاهش جرم در کـشورهایی هستیم که عزم و اراده جدی در این زمینه دارند. یکی از معروفترین این کشورها بـریتانیاست کـه بـرآوردی که از دوربین های این کشور در سال
٢٠٠٦ انجام شــده ، تعداد ٤/٢ میلیون دوربین بوده یعنی به ازای هر ١٤ شــهروند یک دوربین ، این تـعداد یعـنی یک پنجم دوربین هایی که در سراسر جهان تا سال ٢٠٠٤ استفاده شده بود مـی بـاشد. و بـرآورد شده که هر شهروند انگلیسی در هر روز نزدیک به ٣٠٠ بار تصویرش توسط دوربین های مختلف ضـبط می شود.
دوربین ها در آمریکا نیز به سرعت درحال گسترش هستند. البته هـزینه نصب وتعمیر ونگهداری دوربـین هـا نیز بالاست و مثلا در سرتاسر بریتانیا، در فاصله سالهای ١٩٩٢ تا ٢٠٠٢ این مبلغ در حدود ٥٠٠ میلیون دلار برآورد شــده است که سهم انگلســتان در این سالها، ٣٤٠ میلیون دلار بوده است و این دوربین ها در همه جا اعم از مناطق مرکزی شــهر، مراکز خـرید، نقاط جرم خیز و حتی مناطق مســکونی پراکنده شــده اند. گزارشــی که درســال ٢٠٠٧ منتشر شده حاکی است که سه چهارم بودجه ای که وزارت کشور بریتانیا برای پیشــگیری از جرم اختصاص داده ، برای دوربین ها هـزینه شـــده است (ولش و فارینگتون ،٢٠٠٩). در ایالات متحده آمریکا نیز پول های زیادی صرف نصب دوربین ها در اتوبوس ها و ایســتگاه های مترو و ســایر مکانهای عمومی می گردد. در بررســی هایی که در تاثیر دوربین های مداربســته در پیشگیری از جرایم در سـه مـکان عمومی شامل : مراکز شهر، مراکز حمل ونقل عمومی و پارکینگ ها انجام شد، بیشترین تاثیر در پارکینگ ها با ٤١٪ کاهش در ســرقت ها مشــاهده شد. بعد از آن در مراکز شهر با٧٪ و مراکز حمل ونـقل بـا ۲۱
٦٪ کاهش در جرایم را داشته اند (ولش و فارینگتون ،٢٠٠٩). ســال نهم
بهــار ۹۶ شماره ۳۸
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 22)
نتیجه گیری
ســرقت از جمله جرایمی اســت که همه دولت ها برای مبارزه و مقابله با آن اقدام های زیادی انجام می دهند و همه سـاله طـرحهای زیادی بـرای جلوگیری از سرقت یا کاهش سرقت در کـشورهای مـختلف در حـال انجام است .
به طوری که برخی کشــورها تجهیز دوربین را مثال می زنند و برخی کشــورها اقدام ترکیبی را مد نظر دارند با این حـال این مـوضوع آنـقدر اهمیت داشــت که در ســال ٢٠٠٧ از ســه چهارم بودجه وزارت کـشور بـریتانیا برای پیشــگیری از جرم اختصاص داده شــده ، برای تجهیز دوربین ها هزینه شده بود. اگر چه درسالهای اخیر استفاده از دوربین هـای مـدار بـســته افزایش یافته و پیشــرفتهای بســیار خوبی در زمینه کاهش جرم در کشورها شـاهد بودیم ؛ اما آن دســته از کشــورهایی که عزم و اراده جدی در این زمینه دارند مطلوبتر عمل کردند. با این حال اما نمی تـوانیم اگـر یک الگـوی یا اقدام واحد در یک حوزه جرم موفق بود برای همه جرایم از آن اســـتفاده کـنیم .
به عنوان مثال برای بررســی ســرقت خودروها از پارکینگها، استفاده از دوربین مدار بسته موثرتر است تا بـهبود روشـــنایی مـحیط و یا حفاظ های امنیتی ، هرچند که این عوامل هم در موفقیت این طرحها بی تاثیر نـیســتند.
بـطور کـلی نتایج بررسی های مختلف نشان می دهند که استفاده از دوربین های مدار بسته یک روش امـیدبخش و مـوثر در کـاهش جرم می باشــد که این مطلب وابســتگی زیادی به نوع جرم دارد، اصولا این اقدام اثر کاهشــی زیادی روی جـرایم خـودرویی دارد، اما در جلوگیری از جرایم خشن و تجاوز به عنف ، اینطور نبوده است . یا مثلا اجباری شـدن نـصب ایمـوبلایزر از سال ٢٠٠٠، ٣٢٪ از خودروهای استرالیا مجهز به این دستگاه بودند و گزارشی که در سال ٢٠٠١ از سوی شورای مـلی کـاهش سرقت وسایل نقلیه منتشر شد آمار سرقت در خودروهای مجهز به ایموبلایزر، یک در هـر ٣٠٤ اعـلام شـــد درحالیکه ســرقت در خودروهای فاقد این تجهیزات ، یک در هر ١٩٣ گزارش شده است که نتیجه مثبتی می باشد. بـا این حـال نصب ایموبلایزر هر سال یا دوره بایستی به روزتر شود تا مجرمین به چـگونگی سـاخت و تـرکیبات آن دست پیدا نکنند.
۲۲
ســال نهم
بهــار ۹۶ شماره ۳۸
References
کارآگاه » بهار 1396 - شماره 38 (صفحه 23)
1. Tibaijuka.A.(2008). Reducing urban crime and violence. United nations
human settlements programme
2. www. KNOEMA. com
3. www. lawnet. ir
4. Brandon C. Welsh & David P. Farrington (2009) Public Area CCTV and Crime
Prevention: An Updated Systematic Review and Meta-Analysis, Justice Quar-
terly, 26:4, 716-745,DOI: 10. 1080/07418820802506206
5. K. J. Bowers and S. D. Johnson. The publication of Springer Science+Business
Media New York: What Works in Crime Prevention and Rehabilitation. Chapter
4. DOI 10. 1007/978-1-4939-3477-5_4
6. (Welsh BC, Farrington DP. Effects of improved street lighting on crime.
Campbell Systematic Reviews 2008:13 DOI: 10. 4073/csr. 2008. 13)
7. Welsh BP, Farrington DC. Effects of closed circuit television surveillance on
crime. Campbell Systematic Reviews 2008:17 DOI: 10. 4073/csr. 2008. 17(
8. Prevention and Community Safety an International JournalCrime,Burglary
reduction in action, ( Crime Prevention and Community Safety: An International
Journal 2005, 7 (2), 41-52)
9. The Impact of Private Precautions on Home Burglaryand Robbery in Brazil,
Journal of Quantitative Criminology (2016).
10. The nature and prevention of residential burglary (2016)
۲۳
ســال نهم
بهــار ۹۶ شماره ۳۸
